Εάν τρώτε θαλασσινά, εκτός αν τα πιάνετε μόνοι σας ή κάνετε τις σωστές ερωτήσεις, οι πιθανότητες είναι πολύ μεγάλες να προέρχονται από εκτροφεία ψαριών. Η βιομηχανία υδατοκαλλιέργειας αυξάνεται περισσότερο από κάθε άλλη εκτροφή ζώων και τώρα αντιπροσωπεύει το 50% των ψαριών που καταναλώνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Καθώς οι εμπορικές αλιευτικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να ερημώνουν τη ζωή των ωκεανών παγκοσμίως, με το ένα τρίτο του αποθέματος ψαριών να έχει εκλείψει και το υπόλοιπο να οδεύει προς τα εκεί από τα μέσα του αιώνα, η ιχθυοκαλλιέργεια θεωρείται σαν ένας τρόπος να καλυφθούν οι παγκόσμιες απαιτήσεις που αυξάνονται διαρκώς. Είναι όμως πραγματικά αυτή η λύση για να λυθούν οι ανάγκες της γης; Μπορούν οι ιχθυοκαλλιέργειες να ικανοποιήσουν αξιόπιστα τη λαιμαργία τριών δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο για θαλασσινά;
Αυτό το άρθρο αναφέρεται στις υδατοκαλλιέργειες και τις μακροχρόνιες επιδράσεις τους στα ψάρια, τους ανθρώπους, και τα άλλα ζώα. Με τη συνεχή αναφορά και χαρακτηρισμό αυτής της βιομηχανίας ως το υπόδειγμα παραγωγής τροφής, είτε τρώτε θαλασσινά είτε όχι, πρέπει να γνωρίζετε αυτά τα σημαντικά στοιχεία για τα εκτρεφόμενα ψάρια.
1. Τα εκτρεφόμενα ψάρια έχουν αμφίβολη διατροφική αξία.
Εδώ έχουμε μια απογοητευτική παραδοξολογία γι’ αυτούς που τρώνε ψάρια για την υγεία τους: τα διατροφικά οφέλη είναι πολύ μειωμένα όταν εκτρέφονται. Πάρτε Ω-3 λιπαρά οξέα. Τα ελεύθερα ψάρια παίρνουν τα Ω-3 τους από τα θαλάσσια φυτά. Τα εκτρεφόμενα ψάρια ωστόσο, ταΐζονται συνήθως με καλαμπόκι, σόγια, ή άλλες τροφές που περιέχουν λίγα ή καθόλου Ω-3 λιπαρά. Αυτή η αφύσικη διατροφή, υψηλή σε καλαμπόκι, σημαίνει επίσης ότι μερικά εκτρεφόμενα ψάρια συσσωρεύουν ανθυγιεινά ποσοστά λάθος λιπαρών οξέων. Επιπλέον, στα εκτρεφόμενα ψάρια χορηγούνται συνήθως αντιβιοτικά, που μπορούν να προκαλέσουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά στους ανθρώπους.
2. Η βιομηχανία εκτρεφόμενων ψαριών «κλέβει τον Πέτρο για να πληρώσει τον Παύλο».
Ενώ κάποια εκτρεφόμενα ψάρια μπορούν να ζουν με διατροφή αποτελούμενη από καλαμπόκι και σόγια, άλλα χρειάζονται να τρώνε ψάρια – και αρκετά από αυτά. Ο τόνος και ο σολωμός για παράδειγμα, χρειάζονται να τρώνε πάνω από 5 κιλά ψάρια για κάθε κιλό σωματικού βάρους. Το αποτέλεσμα είναι ότι ψαρεύεται άλλη λεία που είναι στο όριο της εξαφάνισης (όπως γαύροι και ρέγγες), για να ταϊστούν οι παγκόσμιες ιχθυοκαλλιέργειες. » Έχουμε πιάσει όλα τα μεγάλα ψάρια και τώρα κυνηγούμε το φαγητό τους,» λέει η μη κερδοσκοπική Oceana, που κατηγορεί την αδηφάγο πείνα της υδατοκαλλιέργειας για τη μείωση των φαλαινών, δελφινιών, φώκεων, θαλάσσιων ελεφάντων, τόνων, σολομών, άλμπατρος, πιγκουίνων, και άλλων ειδών.
«Κάποιες κραυγές δεν ακούγονται.»
3. Τα ψάρια νιώθουν πόνο και βιώνουν άγχος.
Σε αντίθεση με τον ευσεβή πόθο πολλών που πιάνουν και μετά αφήνουν τα ψάρια, οι τελευταίες έρευνες δείχνουν αδιαμφισβήτητα ότι τα ψάρια βιώνουν πόνο και άγχος. Σε μια έρευνα, έγινε ένεση στα ψάρια με δηλητήριο μέλισσας συνδεδεμένο με αντίδραση σπασμών που συνδέεται με τον πόνο και, σε σύγκριση με ομάδες ελέγχου, μειώθηκε η κολυμβητική τους ικανότητα, περίμεναν τρεις φορές περισσότερη ώρα για να φάνε, και είχαν υψηλότερους ρυθμούς αναπνοών. Τα εκτρεφόμενα ψάρια υφίστανται στο τακτικό στρες και τον υπερ-περιορισμό κατά τη διαρκεια της ζωής τους, και θανατώνονται συνήθως με αργούς, επώδυνους τρόπους όπως το ξεκοίλιασμα, την πείνα, ή την ασφυξία.
4. Τα εκτρεφόμενα ψάρια είναι γεμάτα ασθένειες, και αυτό εξαπλώνεται στους ελεύθερους πληθυσμούς.
Τα εκτρεφόμενα ψάρια ζουν σε πολύ περιορισμένο χώρο, με 27 ενήλικες πέστροφες για τόσο χώρο όσο πιάνει μια μπανιέρα. Αυτές οι αφύσικες συνθήκες συνεπάγονται ασθένειες και παράσιτα, που συχνά μεταδίδονται εκτός της καλλιέργειας και μολύνουν τους άγριους πληθυσμούς ψαριών. Στις ακτές του Ειρηνικού στον Καναδά, για παράδειγμα, οι παρασιτώσεις από θαλάσσιες ψείρες είναι υπεύθυνες για τους μαζικούς θανάτους του ροζ σολωμού που εξολόθρευσε το 80% των ψαριών σε μερικούς τοπικούς πληθυσμούς. Όμως η καταστροφή δεν σταματά εδώ, καθώς οι αετοί, οι αρκούδες, οι όρκες, και άλλα αρπακτικά εξαρτώνται από τους σολωμούς για την επιβίωσή τους. Μειώσεις στον αριθμό του άγριου σολωμού προκαλούν τη μείωση και των άλλων ειδών επίσης.
5. Οι ιχθυοκαλλιέργειες είναι γεμάτες τοξίνες, που καταστρέφουν επίσης τα τοπικά οικοσυστήματα.
Δεν μπορείς να έχεις ασθένειες και παράσιτα που να επηρεάζουν τις οικονομικές σου πηγές, οπότε οι διαχειριστές αντεπιτίθενται με συμπυκνωμένα αντιβιοτικά και άλλα χημικά στο νερό. Τέτοιες τοξίνες καταστρέφουν τα τοπικά οικοσυστήματα με μεθόδους που μόλις αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε. Μια έρευνα ανακάλυψε ότι ένα φάρμακο που χρησιμοποιούνταν για να καταπολεμήσει τη θαλάσσια ψείρα σκοτώνει ποικιλία θαλάσσιων σπονδυλωτών τα οποία δεν είναι ο στόχος, ταξιδεύει σε παραπάνω από μισό μίλι, και παραμένει στο νερό για ώρες.
6. Τα εκτρεφόμενα ψάρια ζουν στα ίδια τους τα περιττώματα.
Έτσι είναι, παράγουν και τα ψάρια κόπρανα. Τα περιττώματα των εκτρεφόμενων ψαριών πέφτουν σαν ιζήματα στον πάτο της θάλασσας σε επαρκείς ποσότητες ώστε να σκοτώνουν τη θαλάσσια ζωή στην κοντινή περιοχή και κάποια απόσταση παραπέρα. Προωθεί επίσης την ανάπτυξη των αλγών, που μειώνει την περιέκτικότητα του νερού σε οξυγόνο και δυσκολεύει την συντήρηση της ζωής σε αυτό. Όταν η Ισραηλινή κυβέρνηση έμαθε ότι η ανάπτυξη των αλγών προκλήθηκε από δύο καλλιέργειες ψαριών στην Ερυθρά Θάλασσα καταστρέφοντας τους κοντινούς κοραλλιογενείς υφάλους, τις έκλεισε.
7. Τα εκτρεφόμενα ψάρια πάντα προσπαθούν να ξεφύγουν από τις δυσάρεστες συνθήκες, και ποιός μπορεί να τα κατηγορήσει;
Στην περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού μόνο, περισσότερα από δύο εκατομμύρια σολωμοί δραπετεύουν στα άγρια νερά ετησίως. Το αποτέλεσμα είναι ότι τουλάχιστον 20% των υποτιθέμενων άγριων σολωμών που πιάνονται στο Βόρειο Ατλαντικό είναι από εκτροφή. Τα ψάρια που δραπέτευσαν αναμιγνύονται με τα άγρια ψάρια και θέτουν σε κίνδυνο τη γονιδιακή δεξαμενή, βλάπτοντας τον άγριο πληθυσμό. Οι εμβρυϊκοί υβριδικοί σολωμοί για παράδειγμα, είναι πολύ λιγότερο βιώσιμοι από τους άγριους ομόλογούς τους, και οι ενήλικες υβριδικοί σολωμοί συχνά πεθαίνουν νωρίτερα από τους καθαρόαιμους συγγενείς τους. Αυτή η πίεση στους άγριους πληθυσμούς βλάπτει επίσης τα αρπακτικά που βασίζονται στα ψάρια, όπως οι αρκούδες και οι όρκες.
8. Δείτε: το παράδοξο του Jevon.
Αυτή η αντιφατική οικονομική θεωρία λέει ότι όσο οι παραγωγικές μέθοδοι γίνονται πιο αποτελεσματικές, η απαίτηση σε πόρους αυξάνεται – αντί να μειώνεται, όπως θα περιμένατε. Αντίστοιχα, όσο στις υδατοκαλλιέργειες αυξάνεται η αποτελεσματικότητα της παραγωγής ψαριών, και τα ψάρια γίνονται ευρύτερα διαθέσιμα και λιγότερο ακριβά, η ζήτηση αυξάνεται σε όλους τους τομείς. Αυτό οδηγεί σε περισσότερο ψάρεμα, που καταστρέφει τους άγριους πληθυσμούς. Έτσι, καθώς η κατασκευή νέων εκκολαπτηρίων σολωμών από το 1987 ως το 1999 κόστιζαν λιγότερο και υπήρχε ευρύτερη διαθεσιμότητα σολωμού, η παγκόσμια ζήτηση για σολωμό υπερ-τετραπλασιάστηκε σε αυτό το διάστημα. Το καθαρό αποτέλεσμα: η ιχθυοκαλλιέργεια αυξάνει την πίεση στους ήδη μειωμένους πληθυσμούς των άγριων ψαριών ανά τον κόσμο.
9. Όταν λαμβάνεται υπόψιν η μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλούν, οι επιχειρήσεις εκτροφής ψαριών συχνά έχουν περισσότερα έξοδα από έσοδα.
Μια έρευνα ανακάλυψε ότι η υδατοκαλλιέργεια στα νερά των Σουηδικών ακτών «είναι όχι μόνο οικολογικά αλλά και οικονομικά μη βιώσιμη.» Μια άλλη αναφορά συμπέρανε πως η καλλιέργεια ψαριών σε μία Κινέζικη λίμνη είναι μια «οικονομικά παράλογη επιλογή από την άποψη του συνόλου της κοινωνίας, με μια άνιση ανταλλαγή μεταξύ του περιβαλλοντικού κόστους και του οικονομικού όφελους.» Με πιο απλά λόγια, η υδατοκαλλιέργεια ευθύνεται για βαριές οικολογικές καταστροφές αυτά κοστίζουν αρκετά χρήματα στην κοινωνία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ιχθυοκαλλιέργεια ευθύνεται για κρυφό κόστος περίπου 700 εκατομμυρίων δολλαρίων ετησίως – ή το μισό της αξίας της ετήσιας παραγωγής των επιχειρήσεων εκτροφής ψαριών.
Και τώρα τι;
Με τη μεγάλη λίστα ασθενειών, χημικών, αποβλήτων, και μαρτυρίων, και τη μεγάλη πίεση που ασκείται στους άγριους πληθυσμούς μέσα από τα παράσιτα, τις δραπετεύσεις, και την αυξανόμενη ζήτηση, η βιωσιμότητα των ιχθυοκαλλιεργειών αναδύεται πλέον ως μια υπόθεση που αφορά τα ψάρια. Και παρεμπιπτόντως, τα ψάρια είναι «υγιεινά» συγκρινόμενα μόνο με τροφές πολλών λιπαρών όπως το κόκκινο κρέας. Όμως ούτε τα άγρια ψάρια είναι υψηλής διατροφικής αξίας: ο σολωμός έχει ακριβώς όση χοληστερόλη έχει ο μοσχαρίσιος κιμάς ανά κιλό, και σχεδόν όλα τα άγρια ψάρια περιέχουν τον πολύ τοξικό υδράργυρο.
Εδώ είναι μια λύση για το δίλημμα των εκτρεφόμενων ψαριών: κάντε την πιο συμφέρουσα επιλογή και τρώτε λιγότερα θαλασσινά ή σταματήστε τα εντελώς. Πάρτε τα Ω3 λιπαρά σας από το λιναρόσπορο, τον κανναβόσπορο, τη σόγια, ή τα καρύδια – όλα χωρίς χοληστερόλη και υδράργυρο. Και ίσως, όπως ήλπιζε ο George W. Bush σε μια στιγμή ακούσιου χιούμορ, «το ανθρώπινο είδος και τα ψάρια να μπορούν να συνυπάρχουν ειρηνικά.»
Μεταφρασμένο άρθρο του Mind Body Green, συντάκτης David Robinson Simon.
